حتما می‌دانید که ویتامین D یک ماده ضروری برای بدن است. اما آیا از عوارض مصرف زیاد ویتامین دی با خبر هستید؟

ویتامین D یک ماده مغذی کلیدی است که به جذب کلسیم برای کمک به ساخت استخوان‌های قوی کمک می‌کند. همچنین برای سیستم ایمنی، سیستم عصبی و عضلات شما مهم است. کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اختلال عاطفی فصلی شود.

ممکن است بارها در مورد کمبود ویتامین دی و عوارض آن خوانده یا شنیده باشد. اما شاید از عوارض مصرف زیاد این ویتامین چندان آگاهی نداشته باشید. در این مطلب قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.

مقدار ویتامین دی لازم در هر سن چقدر است؟

نتایج آزمایش ۲۵ هیدروکسی ویتامین D معمولاً بر حسب نانوگرم در میلی لیتر (ng/ml) خون است. اکثر افراد به حداقل ۲۰ نانوگرم در میلی لیتر ویتامین D در خون خود نیاز دارند و نتایج کمتر نشانه کمبود است.

میزان نرمال ویتامین دی در بزرگسالان بین ۱۰ تا ۳۰ نانوگرم در میلی لیتر است. مقادیر کم یا بالای ویتامین دی هر کدام با عوارضی همراه است.

مقدار ویتامین دی در نوزادان معادل ۴۰۰ واحد در روز می باشد. رنج نرمال ویتامین دی در کودکان برابر با ۲۰ نانوگرم یا بالاتر است.

مصرف زیاد ویتامین دی چه عوارضی دارد؟

جالب است بدانید که هر چیزی که برای بدن مفید است را نباید بیش از اندازه مصرف کرد، زیرا می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بدن وارد کند. مولتی ویتامین ها را باید با حساب و کتاب مصرف کنید. مثلا اگر ویتامین دی برای بدن ضروری است، نباید بیش از اندازه مصرف شود. چون می‌تواند عوارضی برای بدن ما به جای بگذارد. در ادامه بیشتر به مضرات مصرف زیاد ویتامین دی می پردازیم.

ویتامین‌های محلول در چربی نمی‌توانند به سادگی از بدن دفع شوند. ویتامین D هم یکی از این ویتامین‌هاست. سمیت ویتامین دی معمولا بر اثر خوردن بیش از حد مکمل‌ها ایجاد می‌شود و با قرار گرفتن در معرض آفتاب یا خوردن مواد غذایی حاوی ویتامین D این اتفاق نمی‌افتد. بر اساس اطلاعاتی که در mayoclinic قرار داده‌شده‌است، اگر مقدار این ویتامین در بدن بیشتر از حد طبیعی شود، می‌تواند عوارضی مختلفی را در بدن به جای بگذارد.

خطرات مصرف زیاد ویتامین دی چیست؟

اگر ویتامین دی را به اندازه‌ی زیاد مصرف کنید، ممکن است عوارض جبران ناپذیری را به جای بگذارد. از خطرات مصرف زیاد ویتامین دی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛

• کلسیفیکاسیون بافت‌های نرم
• نفروکلسینوزیس
• عوارض عصبی
• در مواردی حتی مرگ

علائم مصرف زیاد ویتامین دی

بهترین زمان مصرف ویتامین دی در طول روز است. علائم مصرف زیاد ویتامین دی شامل موارد زیر هستند؛

• از مهم‌ترین عوارضی که ویتامین دی زیادتر از حد طبیعی می‌تواند در بدن ایجاد کند، هایپرکلسیمی است. این به معنی افزایش پیدا کردن کلسیم خون است. کلسیم زیاد در خون باعث ایجاد حالت تهوع و حتی استفراغ، ضعف و تکرر ادرار می‌شود.
• درد استخوان یکی دیگر از عوارضی است که ممکن است در اثر بالا رفتن مقدار ویتامین دی بدن ایجاد شود.
• آسیب رسیدن به کلیه‌ها از دیگر عوارض احتمالی بالا بودن میزان ویتامین دی در بدن است.
• ایجاد سنگ کلیه، به خصوص سنگ‌های کلسیمی از عوارض بالا بودن میزان ویتامین دی بدن است.

مسمومیت با ویتامین دی

اندازه‌ی یکسانی برای همه‌ی افراد در مورد میزان دوز سمی، گفته نشده و این موضوع ممکن است نسبت به وضعیت فیزیکی هر شخص فرق کند اما تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که مصرف روزانه 60000 واحد بین‌المللی (IU) ویتامین D به مدت چندین ماه می‌تواند باعث مسمومیت بشود. اگر شخص علاوه بر دریافت دوز بسیار بالای ویتامین D در غذای روزانه‌ی خود نیز مقداری ویتامین D مصرف کند احتمال مسموم شدن او بیشتر خواهد شد.

عوارض مصرف زیاد ویتامین دی در کودکان

در صورتیکه که کودکان بیش از اندازه ویتامین دی مصرف کنند، ممکن است که سمیت در بدنشان ایجاد کند. علائم ناشی از مصرف بیش از اندازه‌ی ویتامین دی در بدن کودکان شبیه به بزرگسالان است و شامل موارد زیر است؛

• تهوع
• استفراغ
• از دست رفتن اشتها
• تشنگی بیش از حد
• تکرر ادرار
• یبوست
• درد شکمی
• ضعف عضلات
• درد عضله و مفصل
• گیجی
• خستگی
• آسیب جدی به کلیه‌ها

عوارض مصرف زیاد ویتامین دی در بارداری

ویتامین دی بر روی رشد جنین تاثیرات مهمی دارد و در صورتیکه میزان این ویتامین در بدن مادر باردار کم یا زیادتر از حد کافی شود، می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند. عوارض مصرف زیاد ویتامین دی در بارداری بر جنین بر روی رشد عصبی او بسیار است. با وجود اینکه جفت هم مقداری ویتامین دی می‌سازد اما منبع اصلی دریافت ویتامین دی جنین مادر است. بنابراین مادران باردار باید مراقب مکمل‌هایی که مصرف می‌کنند باشند.

چگونه ویتامین دی را کاهش دهیم؟

اکثر افرادی که بر اثر مصرف بیش از حد ویتامین D دچار ناراحتی یا مسمومیت شده‌اند بدون عوارض جدی، سلامت خود را بازیافته و دیگر به آن ناراحتی مبتلا نشده‌اند.

برای کاهش میزان ویتامین دی موجود در بدن باید موارد زیر را رعایت کرد:

• قطع مصرف مکمل ویتامین D با نظارت پزشک و محدود کردن مصرف غذاهایی که در آن‌ها کلسیم زیاد وجود دارد.
• تجویز سرم
• تجویز داورهای حاوی «استروئیدها» و «بیس فسفونات» ها
• در صورت وجود نارسایی کلیه، «همودیالیز» تجویز خواهد شد؛ همودیالیز به‌جای کلیه تصفیه‌ی مواد زاید بدن را انجام می‌دهد.

راهنمای مصرف ویتامین دی

دز بالای ویتامین D باید توسط پزشک و برای موارد مشخص یا بیماری‌های خاص تجویز شود، بنابراین:

• در صورتی که پزشک برای شما ویتامین D تجویز کرد مطمئن شوید که تعداد و دوز آن را به‌درستی می‌دانید و مصرف می‌کنید.
• در مواردی مشاهده شده که ورزشکاران با مصرف بیش از حد ویتامین D دچار این نوع مسمومیت شده‌اند؛ بنابراین اگر ورزشکار هستید و ویتامین D را در دوزهای بالا می‌خواهید مصرف کنید، حتماً با پزشک در این زمینه مشورت کنید.
• در هنگام خرید ویتامین D تأییدیه‌های سازمان بهداشت را بر روی محصول کنترل کنید.
• بسیاری از سایر مکمل‌ها و داروها دارای ویتامین D و کلسیم‌اند؛ بنابراین اگر چنین داروهای ترکیبی‌ای مصرف می‌کنید میزان ویتامین D و کلسیم دریافتی خود را حتماً در نظر بگیرید.
• ویتامین D را از داروخانه‌های معتبر خریداری و به تاریخ انقضای مصرف آن نیز دقت کنید.